Rozwój mowy dziecka

Zaburzenia mowy to jedne z najbardziej charakterystycznych objawów występujących w autyzmie.

Rozwój mowy jest zależny od prawidłowego rozwoju fizycznego, psychicznego i ruchowego dziecka oraz jego sprawności słuchowych i wzrokowych. Powodem występujących zaburzeń w rozwoju mowy jest prawdopodobnie fakt, że dzieci autystyczne nie przechodzą przez etap tzw. " emocjonalnej intonacji przekazywanych sygnałów językowych".

Musimy więc pamiętać o tym, że rozwój mowy, szczególnie u dzieci z ASD, to proces bardzo złożony, trudny i wieloetapowy.
U dzieci z autyzmem tempo rozwoju na wielu płaszczyznach jest wolniejsze niż przeciętnie, a co za tym idzie, mowa też rozwija się znacznie wolnej.

Przed rozpoczęciem terapii logopedycznej dziecka z autyzmem, musimy pamiętać że taka terapia  ma charakter dwutorowy. Logopeda musi traktować mowę oraz komunikację jako dwie odrębne dziedziny, ponieważ u dzieci z tego typu zaburzeniami nauka komunikacji nie wiąże się bezpośrednio z nauką mowy.

Dziecko nie musi mówić, by zacząć pracę nad komunikacją z otoczeniem

Zobacz: Komunikacja wspomagająca PECS

Każde dziecko jest inne, jedno robi duże postępy w ciągu kilku tygodni czy miesięcy, a drugie potrzebuje dużo więcej czasu, pracy i wsparcia aby osiągnąć ten sam etap.

Pamiętajmy, że mimo iż czasem nie mamy interakcji z naszym dzieckiem i mamy poczucie braku kontaktu to i tak trzeba do niego bardzo dużo mówić, rozmawiać z nim, zachęcać do interakcji, przytulać.

W pracy nad rozwojem mowy dziecka z ASD ważne jest, aby było ono pod stałą opieką doświadczonego logopedy.

A jak to powinno przebiegać prawidłowo?

  1. Noworodek
  • ✓ między 1-2 miesiącem życia powtarza gardłowe głoski: „gli”, „ghhh”, „ghy”, „tli”, „bli”, „abw”.
  • ✓ w 3. miesiącu życia potrafi już piszczeć z radości
  • ✓ wszystkie niemowlęta "głużą" – nie jest do tego potrzebny sprawny słuch
  1. Niemowlę od 3 do 12 miesiąca
  • ✓ półroczne dziecko gaworzy
  • ✓ około 9 miesiąca życia niemowlę zaczyna powtarzać dźwięki
  • ✓ do 12 miesiąca powinno potrafić naśladować wybrane dźwięki i wyrazy wypowiadane przez opiekuna

CIEKAWOSTKA: niemowlęta  gaworzą w każdym języku: po polsku, angielsku, francusku czy chińsku; do 12 miesiąca stopniowo sposób gaworzenia zaczyna różnić się w różnych językach.


Gaworzenie to wypowiadanie ciągów sylab, niemowlę powtarza np. „ma–ma”, "ba-ba", „da–da”, „ta–ta”.

UWAGA! Musimy pamiętać o tym że rozwój mowy u dziecka jest związany z prawidłowym słuchem. Dziecko które nie słyszy, nie będzie gaworzyło, a tym bardziej nie będzie mówiło.


  1. Roczne  dziecko
  • ✓ moduluje głos
  • ✓ zmienia intonację
  • ✓ tworzy własne słowa, tzw. neologizmy dziecięce
  • ✓ powtarza pierwsze słowa ze zrozumieniem
  • ✓ potrafi prawidłowo wskazać przedmioty, osoby („mama”, „baba”, „tata”)  i czynności („da”, „pa”).
  1. Dwuletnie dziecko
  • ✓ wymawia wszystkie samogłoski i prawie wszystkie spółgłoski
  • ✓ wymawia już zwykle dwu-, trzywyrazowe zdania: „mama da”, „tata bam”, „nie ciem”
  • ✓ stopniowo malec wypowiada zdania złożone, np. „mi pi i lala pi” - „miś śpi i lalka śpi”, a następnie zdania przeciwstawne - „mi pi, lala nie pi” - „Miś śpi, lalka nie śpi”
  • ✓ dziecko zna już ok. 100 słów i stale uczy się nowych
  • ✓ w zależności od dziecka można też już usłyszeć zdania podrzędnie złożone przyczynowe
  1. Trzyletnie dziecko
  • ✓ posługuje się 800–1500 wyrazami
  • ✓ mówi zdaniami
  • ✓ zadaje pytania

Pamiętaj, że u dziecka z ASD proces ten zazwyczaj nie będzie przebiegał prawidłowo i zgodnie z powyższą rozpiską.