Terapia dzieci z autyzmem

Wybrane formy terapii

Metoda G. Domana

Celem stosowania tej metody jest wspieranie rozwoju, a zatem sprawianie, by dziecko stawało się coraz bardziej inteligentne, miało lepszą pamięć, koncentrację, a także umiejętność kojarzenia faktów. Doman opracował sposób na przekazywanie wiedzy encyklopedycznej dzieciom w sposób do nich dostosowany. Jest ona podzielona na pojedyncze fragmenty – bity, które później organizowane są w sieć wiedzy. Działanie metody opiera się na tym, że informacje są bardzo krótkie i oddziałują na wiele zmysłów. Podane są zatem w sposób interesujący i przystępny.

Programy Aktywności Knillów

W swoich Programach Aktywności autorzy skojarzyli ruch i dotyk ze specjalnie skomponowaną muzyką. Wykonując przy muzyce określone ćwiczenia, dziecko uczy się odczuwania własnego ciała i otwiera się na doznania dotykowe z otoczenia.
Podczas realizacji wszystkich programów każdy ruch dziecka wspierany jest przez specjalny akompaniament muzyczny, będący sygnałem konkretnej aktywności. Zadaniem muzyki jest stymulacja uwagi, a także stwarzanie korzystnych podstaw do uczenia się. Dziecko zapamiętuje kolejne sekwencje sygnałów muzycznych, co sprawia, że dotyk terapeuty jest dla niego przewidywalny. Taka rytualizacja aktywności jest dla dziecka źródłem poczucia bezpieczeństwa, co w przypadku dzieci z autyzmem jest bardzo istotne.
Programy podstawowe skupiają się kolejno na odczuwaniu poszczególnych części ciała poprzez różne aktywności, wymagają od dziecka większej ruchliwości, koordynacji oraz świadomości społecznej.

Metoda Ruchu Rozwijającego Weroniki Sherborne

Wykorzystuje dotyk, ruch oraz wzajemne relacje fizyczne, emocjonalne i społeczne we wspomaganiu rozwoju dziecka i terapii zaburzeń.
Ćwiczenia wywodzą się z naturalnych potrzeb dziecka, które zaspokajane są w kontakcie z osobą dorosłą.

Stosowane jest kołysanie, przytulanie, turlanie, przeciąganie. Podstawą metody jest rozwijanie poprzez ruch:

• świadomości własnego ciała,
• świadomości przestrzeni i działania w niej,
• dzielenie przestrzeni z innymi ludźmi i nawiązywanie z nimi bliskich kontaktów,
• ruch kreatywny.

Biofeedback

To oparta na naukowych podstawach, metoda zwiększania możliwości naszego umysłu. Oparta jest na wyspecjalizowanej technice komputerowej, która umożliwia osobie uczenie się zmieniania charakterystyki swych fal mózgowych – chodzi tu o usprawnienie działania umysłu przy równoczesnej relaksacji. Pojawiające się na ekranie komputera obrazy i dźwięki stymulują w odpowiedni sposób pracę mózgu, a dziecko za pomocą tylko własnych myśli (bez użycia klawiatury) uczy się koncentrować na wykonywanym zadaniu. Biofeedback poprawia szybkość myślenia, pamięć, rozwija prawidłowe relacje z innymi ludźmi.

Stymulacja polisensoryczna

Terapia polegająca na stymulacji zmysłów dziecka opiera się na teorii C.H. Delacato, który przyczyn autyzmu upatruje w uszkodzeniu mózgu powodującym zaburzenia w funkcjonowaniu kanałów sensorycznych, prowadzących z narządów zmysłu (wzroku, słuchu, węchu, smaku i czucia) do mózgu. Zajęcia odbywają się według schematu bazującego na „porannym kręgu” J. Kielina. Rozpoczynają się piosenką powitalną, następnie dziecko jest konfrontowane z różnymi bodźcami dotykowymi, wzrokowymi, dźwiękowymi, smakowymi. Zajęcia kończą się pożegnalną piosenką. Schemat ten jest stały, przy czym co jakiś czas prezentowane bodźce (zapach, smak, kolor, faktura itp.) zmieniają się zgodnie z tematyką np. całego tygodnia.

Integracja sensoryczna

Jest procesem, który organizuje informacje płynące do mózgu z różnych zmysłów: wzroku, słuchu, węchu, dotyku, równowagi. To właśnie dzięki temu procesowi nasze napięcie mięśniowe jest prawidłowe, potrafimy skoordynować ruchy, nauczyć się nowych dyscyplin sportowych, a będąc w głośnym miejscu skupić się na przykład na pisaniu, a nie zatykaniu uszu, by odciąć się od hałasu. Terapia integracji sensorycznej (SI) ma na celu nauczenie dziecka adekwatnego reagowania na bodźce dopływające do niego zarówno ze świata zewnętrznego jak i z ciała. Dzięki odpowiednio dobranym ćwiczeniom dziecko może poprawić sprawność motoryczną, koordynację ruchów, uwagę i koncentrację czy samoświadomość, a także funkcjonowanie społeczne i emocjonalne.

Trening umiejętności społecznych

Rozwijanie umiejętności społecznych jest podstawą oddziaływań terapeutycznych w pracy z osobami ze spektrum autyzmu, a w szczególności z Zespołem Aspergera, czy z autyzmem wysokofunkcjonującym.

Zajęcia obejmują:

• Integrację z rówieśnikami w grupie: wspólna zabawa, nauka komunikowania się z innym dzieckiem, podejmowania współpracy.
• Rozwijanie umiejętności zabawy: grupowe zabawy przedszkolne, gry i zabawy oparte na naprzemienności, wprowadzanie zabaw „na niby” i tematycznych.
• Dzielenie przestrzeni z innymi ludźmi i nawiązywanie z nimi bliskich kontaktów,
• Rozwijanie społecznych umiejętności przedszkolnych: przestrzegania reguł pracy w grupie, czekania na swoją kolej, zgłaszania się, skupiania uwagi, reagowania na polecenia kierowane do grupy.
• Przenoszenie uczonych umiejętności na sytuacje codzienne.

Wprowadzenie na własną rękę różnego rodzaju wykluczeń stanowi bardzo uproszczony sposób postępowania i może prowadzić do wielu pomyłek. Powinniśmy pamiętać, że każda dieta eliminacyjna ze względu na zwiększone prawdopodobieństwo wystąpienia niedoborów żywieniowych, powinna być prowadzona pod okiem specjalisty.

Należy brać pod uwagę wyniki badań, stan odżywienia, wiek, jak również upodobania żywieniowe dziecka. Nie zapominamy, że kluczem do sukcesu jest indywidualne podejście, dokładne poznanie potrzeb konkretnego dziecka, dlatego też istotne jest przeprowadzenie odpowiedniej diagnostyki. Zanim wprowadzi się dietę, należy skonsultować się ze specjalistą i wykonać niezbędne badania. Wśród nich, oprócz badań podstawowych, mogą się znaleźć:

• diagnostyka celiakii
• diagnostyka chorób układu pokarmowego
• toksykologia
• alergie Ig-E zależne
• nietolerancje pokarmowe Ig G
• kompleksowa analiza kału
• pierwiastkowa analiza włosów
• badanie metaboliczne moczu
• badanie poziomu peptydów z moczu

Zawsze pamiętamy, że dieta dziecka powinna zawierać pokarmy, które zaspokoją jego potrzeby żywieniowe niezbędne dla wzrastania i rozwoju, gdyż nawet pozornie prawidłowo dobrane diety lecznicze, które eliminują alergeny, często mogą być nieodpowiednie pod względem żywieniowym. Przykładowo u dzieci autystycznych niejednokrotnie spotykanym problemem jest wynikające z diet eliminacyjnych niskie spożycie wapnia i witaminy D oraz niedobory żelaza, które mogą wiązać się z upośledzonym rozwojem kości i zaburzeniami snu.

Kompleksowe podejście i potraktowanie organizmu jako całość przynosi największe efekty. Dieta powinna uzupełniać metody terapeutyczne, umożliwiając osiągnięcie jak najlepszych efektów.

Wśród opisywanych zaburzeń w przewodzie pokarmowym u dzieci z rozpoznanym autyzmem wymienia się m.in.:

• zaburzenia motoryczne (choroba refluksowa przełyku, zaparcia, biegunki),
• zaburzenia trawienia,
• zespół nadmiernej przepuszczalności jelita, zapalenie błony śluzowej jelita z cechami autoimmunizacji lub bez, zaburzenie równowagi mikrobiologicznej jelita,
• nietolerancje pokarmowe, alergie pokarmowe,
• opioidowe działanie egzorfin pochodzenia pokarmowego uwolnionych z białek pokarmowych (kazeiny lub glutenu).

Właściwie dobrana dieta, dostosowana do indywidualnych potrzeb, może przynieść wiele korzyści m.in.:

• złagodzenie objawów ze strony przewodu pokarmowego,
• zmniejszenie częstości występowania biegunek i zaparć,
• poprawę umiejętności i zdolności uczenia się,
• poprawę koncentracji,
• zmniejszenie nadaktywności,
• poprawę kontaktu wzrokowego,
• więcej właściwych, adekwatnych do sytuacji zachowań,
• poprawę jakości snu,
• złagodzenie objawów skórnych,
• ogólną poprawę stanu zdrowia i zadowolenia.

Przeczytaj o diecie w Autyzmie