Integracja sensoryczna w autyźmie

U większość dzieci ze spektrum autyzmu obserwuje się szereg nieprawidłowości w odbiorze i integrowaniu bodźców płynących ze środowiska, co  w zdecydowany sposób utrudnia  dziecku codzienne funkcjonowanie i  naukę. W celu eliminowania zaburzeń  niezbędne  jest  przeprowadzenie Diagnozy Procesów Integracji Sensorycznej, przeprowadzonej przez certyfikowanego terapeutę,  która ukierunkuje nam podjęcie właściwych działań terapeutycznych.

Dzieci z zaburzeniami integracji sensorycznej mogą zachowywać się dziwnie i niezrozumiale dla otoczenia. Mogą mieć wiele kłopotów, z którymi nie potrafią sobie poradzić. Kłopoty, z którymi się borykają objawiają się często zaburzeniami w zachowaniu. Dzieci autystyczne cechują się intensywnym poszukiwaniem doznań i dużą na nie reaktywnością. System nerwowy nie potrafi we właściwy sposób uruchomić procesów hamowania i pobudzania informacji tak, aby reakcja ruchowa czy zachowanie było właściwe do rodzaju i intensywności bodźca.

Ogólna klasyfikacja zaburzeń sensorycznych:

Zaburzenie przetwarzania sensorycznego SPD
Zaburzenie modulacji sensorycznej:

nadreaktywność sensoryczna  (obronność dotykowa, niepewność grawitacyjna)

podreaktywność sensoryczna

poszukiwanie sensoryczne

Zaburzenie różnicowania sensorycznego
Zaburzenie ruchu na bazie sensorycznej:

zaburzenie posturalne

dyspraksja

Przykładowe zachowania dziecka świadczące o niektórych typach zaburzeń:

Obronność dotykowa (nadwrażliwość dotykowa) - dysfunkcja integracji sensorycznej, polegająca na tym, że delikatne bodźce dotykowe powodują nadmierne reakcje emocjonalne, rozproszenie uwagi lub inne problemy behawioralne.

PRZYKŁADY:

• ✓ dziecko nie lubi mieć mytej twarzy czy obcinanych paznokci lub mytych włosów,
• ✓ dziecko nie lubi niektórych ubrań: golfów, nowych dżinsów, pasków, czapek itp.; domaga się wycinania metek z większości ubrań,
• ✓ dziecko nie lubi być przytulane ani całowane i odsuwa się, ale czuje się dobrze, kiedy to ono inicjuje dotyk,
• ✓ unikanie tłumu lub zbytniej bliskości ludzi koło siebie,
• ✓ dziecko nie toleruje określonych konsystencji potraw, temperatury i smaku, ma trudności z gryzieniem i żuciem,
• ✓ nie lubi mycia zębów,
• ✓ dziecko nie chce chodzić boso, szczególnie po piasku, trawie itp.
• ✓ silna potrzeba bycia ubranym od stóp do głów, noszenia obszernych ubrań,
• ✓ dziecko trzyma ołówek czy kredki samymi opuszkami palców; zabawek również dotyka samymi opuszkami,
• ✓ zachowania społeczne dziecka są niewłaściwe, np. kiedy stoi w szeregu z innymi dziećmi odsuwa się od dotyku, szczególnie niespodziewanego,
• ✓ dziecko unika lepienia, malowania palcami, zabaw w piasku i innych brudzących aktywności,

Różnicowanie dotykowe - umiejętność uczenia się o rozmiarze, kształcie i fakturze obiektów przez dotyk, bez kontroli wzroku. Dzieci z tego typu zaburzeniem nie potrafią właściwie dostrzegać podobieństw i różnic między bodźcami sensorycznymi, nie potrafią dostosować siły reakcji do bodźca, nie potrafią określić, gdzie zostały dotknięte lub gdzie jest bodziec.

PRZYKŁADY:

• ✓ dziecko ma niską świadomość swojego ciała i wydaje się nie rozumieć, że jego ciało funkcjonuje w przestrzeni,
• ✓ dziecko ma dużą lub małą tolerancje na ból,
• ✓ nie zauważa siniaków i  zadrapań.

Niepewność grawitacyjna - jest spowodowana przez nieodpowiednią modulację wrażeń przedsionkowych o charakterze nadwrażliwości/nadreaktywności,  objawia się silnym lękiem pojawiającym się, kiedy receptory grawitacji są stymulowane poprzez zmianę pozycji głowy lub oderwaniem stóp od podłoża.

PRZYKŁADY:

• ✓ dziecko boi się układania w nietypowych pozycjach,
• ✓ dziecko boi się chodzić po nierównych powierzchniach, takich jak skałki, drabinki na placu zabaw, krawężniki, błoto, żwir itp.
• ✓ dziecko ma lęk przed oderwaniem nóg od podłoża,
• ✓ dziecko chodząc szura nogami,
• ✓ dziecko ma chorobę lokomocyjną,
• ✓ dziecko wykazuje niechęć do zabaw w pozycji głowa w dół (przewroty do przodu i tyłu itp.)
• ✓ dziecko ma problemy z oceną odległości,
• ✓ dziecko boi się iść po schodach bez barierki np. idąc zawsze jedna ręką trzyma się ściany
• ✓ dziecko ma lęk wysokości

Zaburzenia posturalne - zaburzenia w zakresie precyzyjnego przystosowania ciała do ruchu, przystosowanie posturalne  pozwala na rozwój precyzyjnych ruchów głowy, kończyn, oczu czy języka  

PRZYKŁADY:

• ✓ brak odruchów obronnych, asekuracji przy upadku  (np., wyciągnięcia rąk)
• ✓ ciało dziecka nie stawia kontry do kierunku wychylenia,
• ✓ dziecko podczas określonej czynności (bieganie, skakanie, chodzenie itp.) wykonuje dużo nieskoordynowanych ruchów,
• ✓ dziecko ma trudności z koordynacją obustronną ciała.

Obniżone  napięcie mięśniowe - objawia się między innymi zmniejszoną umiejętnością utrzymania mięśni w zgiętej lub wyprostowanej pozycji przeciwko  sile grawitacji, która często jest spowodowana  zaburzeniem pracy  układu przedsionkowo-proprioceptywnego.

PRZYKŁADY:

• ✓ dziecko wydaje się być niezgrabne, „wiotkie”
• ✓ uścisk dłoni dziecka jest zbyt delikatny,
• ✓ dziecko podtrzymuje głowę siedząc przy biurku czy stole,
• ✓ dziecko ma często otwarte usta,
• ✓ dziecko często się ślini,
• ✓ dziecko ma trudności z gryzieniem i żuciem pokarmów,
• ✓ dziecko wydaje się słabe, szybko się męczy,
• ✓ dziecko opiera się na przedmiotach lub innych ludziach,
• ✓ dziecko woli leżeć lub bawić się w pozycji leżącej, nie wytrzymuje długo na czworaka czy w klęku,  
• ✓ dziecko często siedząc zsuwa się z krzesła,
• ✓ chwyt dłoni dziecka może być słaby, pisanie zbyt lekkie

Planowanie motoryczne - zdolność mózgu do wymyślenia, zorganizowania i przeprowadzenia sekwencji nieznanych wcześniej działań.

PRZYKŁADY:

• ✓ dziecko brzydko pisze, nie trzyma się linijek, a jego pismo wydaje się falować,
• ✓ dziecko jest niezgrabne i często ma urazy, wpada na przedmioty,
• ✓ dziecko ma trudności z ubieraniem się, szczególnie z zapięciami (guziki, zamki błyskawiczne, rzepy)
• ✓ dziecko wolno zaczyna zadania i potrzebuje dodatkowego czasu, aby je zrozumieć,
• ✓ dziecko jest impulsywne, działa w pośpiechu,  może też czasami nie zdawać sobie sprawy z kwestii bezpieczeństwa,
• ✓ dziecko ma problemy z odtwarzaniem i imitowaniem ruchów