Zaburzenia integracji sensorycznej w autyzmie

U większość dzieci ze spektrum autyzmu obserwuje się szereg nieprawidłowości w odbiorze i integrowaniu bodźców płynących ze środowiska, co w zdecydowany sposób utrudnia dziecku codzienne funkcjonowanie i naukę. W celu eliminowania zaburzeń niezbędne jest przeprowadzenie Diagnozy Procesów Integracji Sensorycznej, przeprowadzonej przez certyfikowanego terapeutę, która ukierunkuje nam podjęcie właściwych działań terapeutycznych.

Dzieci z zaburzeniami integracji sensorycznej mogą zachowywać się dziwnie i niezrozumiale dla otoczenia. Mogą mieć wiele kłopotów, z którymi nie potrafią sobie poradzić. Kłopoty, z którymi się borykają objawiają się często zaburzeniami w zachowaniu. Dzieci autystyczne cechują się intensywnym poszukiwaniem doznań i dużą na nie reaktywnością. System nerwowy nie potrafi we właściwy sposób uruchomić procesów hamowania i pobudzania informacji tak, aby reakcja ruchowa czy zachowanie było właściwe do rodzaju i intensywności bodźca.

Ogólna klasyfikacja zaburzeń sensorycznych:
Zaburzenie przetwarzania sensorycznego SPD
Zaburzenie modulacji sensorycznej:
- nadreaktywność sensoryczna (obronność dotykowa, niepewność grawitacyjna)
- podreaktywność sensoryczna
- poszukiwanie sensoryczne
Zaburzenie różnicowania sensorycznego
Zaburzenie ruchu na bazie sensorycznej:
- zaburzenie posturalne
- dyspraksja

Przykładowe zachowania dziecka świadczące o niektórych typach zaburzeń:

Obronność dotykowa (nadwrażliwość dotykowa) - dysfunkcja integracji sensorycznej, polegająca na tym, że delikatne bodźce dotykowe powodują nadmierne reakcje emocjonalne, rozproszenie uwagi lub inne problemy behawioralne.

PRZYKŁADY:
-dziecko nie lubi mieć mytej twarzy czy obcinanych paznokci lub mytych włosów, 
- dziecko nie lubi niektórych ubrań: golfów, nowych dżinsów, pasków, czapek itp.; domaga się wycinania metek z większości ubrań, 
-dziecko nie lubi być przytulane ani całowane i odsuwa się, ale czuje się dobrze, kiedy to ono inicjuje dotyk,
-unikanie tłumu lub zbytniej bliskości ludzi koło siebie,
-dziecko nie toleruje określonych konsystencji potraw, temperatury i smaku, ma trudności z gryzieniem i żuciem,
-nie lubi mycia zębów, 
-dziecko nie chce chodzić boso, szczególnie po piasku, trawie itp. 
-silna potrzeba bycia ubranym od stóp do głów, noszenia obszernych ubrań, 
-dziecko trzyma ołówek czy kredki samymi opuszkami palców; zabawek również dotyka samymi opuszkami, 
-zachowania społeczne dziecka są niewłaściwe, np. kiedy stoi w szeregu z innymi dziećmi  odsuwa się od dotyku, szczególnie niespodziewanego,
-dziecko unika lepienia, malowania palcami, zabaw w piasku i innych brudzących aktywności,

Różnicowanie dotykowe - umiejętność uczenia się o rozmiarze, kształcie i fakturze obiektów przez dotyk, bez kontroli wzroku. Dzieci z tego typu zaburzeniem nie potrafią właściwie dostrzegać podobieństw i różnic między bodźcami sensorycznymi, nie potrafią dostosować siły reakcji do bodźca, nie potrafią określić, gdzie zostały dotknięte lub gdzie jest bodziec.

PRZYKŁADY:
-dziecko ma niską świadomość swojego ciała i wydaje się nie rozumieć, że jego ciało funkcjonuje w przestrzeni,
-  dziecko ma dużą lub małą tolerancje na ból,
-nie zauważa siniaków i zadrapań.

Niepewność grawitacyjna - jest spowodowana przez nieodpowiednią modulację wrażeń przedsionkowych o charakterze nadwrażliwości/nadreaktywności, objawia się silnym lękiem pojawiającym się, kiedy receptory grawitacji są stymulowane poprzez zmianę pozycji głowy lub oderwaniem stóp od podłoża.

PRZYKŁADY:
-dziecko boi się układania w nietypowych pozycjach,
-dziecko boi się chodzić po nierównych powierzchniach, takich jak skałki, drabinki na placu zabaw, krawężniki, błoto, żwir itp. 
-dziecko ma lęk przed oderwaniem nóg od podłoża,
-dziecko chodząc szura nogami,
-dziecko ma chorobę lokomocyjną,
-dziecko wykazuje niechęć do zabaw w pozycji głowa w dół (przewroty do przodu i tyłu itp.)
-dziecko ma problemy z oceną odległości,
-dziecko boi się iść po schodach bez barierki np. idąc zawsze jedna ręką trzyma się ściany -dziecko ma lęk wysokości 

Zaburzenia posturalne - zaburzenia w zakresie precyzyjnego przystosowania ciała do ruchu, przystosowanie posturalne pozwala na rozwój precyzyjnych ruchów głowy, kończyn, oczu czy języka

PRZYKŁADY:
-brak odruchów obronnych, asekuracji przy upadku (np., wyciągnięcia rąk)
-ciało dziecka nie stawia kontry do kierunku wychylenia,
-dziecko podczas określonej czynności (bieganie, skakanie, chodzenie itp.) wykonuje dużo nieskoordynowanych ruchów,
-dziecko ma trudności z koordynacją obustronną ciała.

Obniżone napięcie mięśniowe - objawia się między innymi zmniejszoną umiejętnością utrzymania mięśni w zgiętej lub wyprostowanej pozycji przeciwko sile grawitacji, która często jest spowodowana zaburzeniem pracy układu przedsionkowo-proprioceptywnego.

PRZYKŁADY:
-dziecko wydaje się być niezgrabne, „wiotkie” 
-uścisk dłoni dziecka jest zbyt delikatny, 
-dziecko podtrzymuje głowę siedząc przy biurku czy stole, 
-dziecko ma często otwarte usta, 
-dziecko często się ślini, 
-dziecko ma trudności z gryzieniem i żuciem pokarmów, 
-dziecko wydaje się słabe, szybko się męczy,
-dziecko opiera się na przedmiotach lub innych ludziach,
-dziecko woli leżeć lub bawić się w pozycji leżącej, nie wytrzymuje długo na czworaka czy w klęku, 
-dziecko często siedząc zsuwa się z krzesła,
-chwyt dłoni dziecka może być słaby, pisanie zbyt lekkie 

Planowanie motoryczne - zdolność mózgu do wymyślenia, zorganizowania i przeprowadzenia sekwencji nieznanych wcześniej działań.

PRZYKŁADY:
-dziecko brzydko pisze, nie trzyma się linijek, a jego pismo wydaje się falować,
-  dziecko jest niezgrabne i często ma urazy, wpada na przedmioty,
-dziecko ma trudności z ubieraniem się, szczególnie z zapięciami (guziki, zamki błyskawiczne, rzepy)
-dziecko wolno zaczyna zadania i potrzebuje dodatkowego czasu, aby je zrozumieć,
 -dziecko jest impulsywne, działa w pośpiechu, może też czasami nie zdawać sobie sprawy z kwestii bezpieczeństwa,
-dziecko ma problemy z odtwarzaniem i imitowaniem ruchów