FAQ

Autyzm jest całościowym zaburzeniem rozwojowym, które ingeruje od wewnątrz w całą osobowość człowieka. Oznacza to, że nieprawidłowości rozwoju widoczne są w tak ważnych sferach rozwoju jak język, komunikacja, kompetencje społeczne, rozwój emocjonalny, poznawczy oraz ruchowy. Pierwsze objawy widoczne są nawet u niemowląt, a pełen obraz zaburzenia widoczny jest często przed ukończeniem 3. roku życia. Zaburzenie to, wbrew obiegowej opinii, nie występuje wyłącznie w okresie dzieciństwa, choć wtedy jest najczęściej diagnozowane.

Jak pokazują badania autyzm i całościowe zaburzenia rozwoju mogą stać się jedną z najczęstszych przyczyn niepełnosprawności u dzieci. W krajach zachodnich zaburzenia autystyczne o różnym nasileniu diagnozowane są średnio u co 150-go lub nawet u co setnego rodzącego się dziecka. To znacznie więcej niż jeszcze 20 lat temu – eksperci mówią o globalnym kryzysie.
Niewiele osób zdaje sobie sprawę, że jest to jeden z największych problemów zdrowotnych na świecie.

Autyzm to zaburzenie neurorozwojowe. W dalszym ciągu przyczyny jego powstawania nie są dostatecznie poznane. Uważa się, że objawy autyzmu są spowodowane nieprawidłowym rozwojem funkcjonowania mózgu już w okresie wczesnego dzieciństwa. Znaczenie mogą mieć tutaj czynniki genetyczne, infekcyjne, nieprawidłowości w przemianach metabolicznych czy zaburzenia okresu ciąży i porodu.

Osoby z autyzmem mają duże trudności w interakcjach społecznych oraz komunikowaniu się z innymi osobami. Rozwój mowy nie przebiega tak jak w przypadku zdrowych dzieci, często występują opóźnienia, a stosowane przez dziecko słowa często używane są nieadekwatnie i niefunkcjonalnie.
Dzieci z autyzmem mają trudności z nauką nowych umiejętności, z ich generalizacją. W związku z tymi trudnościami wymagają większego wsparcia w trakcie nauki niż normalnie rozwijające się dzieci. Sposób w jaki przetwarzają informacje jest odmienny, bardzo często u dzieci z autyzmem występuje nadwrażliwość i/lub niedowrażliwość w obrębie zmysłów.

Zespół Aspergera jest zaburzeniem rozwojowym z kręgu całościowych zaburzeń rozwoju. Charakteryzuje się deficytami w zakresie komunikacji niewerbalnej, w interakcjach społecznych i wyobraźni, przy jednoczesnym prawidłowym rozwoju mowy i dobrze rozwiniętych zdolnościach poznawczych.

Pierwsze objawy autyzmu pojawiają się przed ukończeniem przez dziecko trzeciego roku życia. Czasami objawy autyzmu są na tyle dyskretne, że ujawniają się dopiero w późniejszym wieku. Diagnozę stawia zespół specjalistów, w skład którego wchodzą psychiatra, psycholog i pedagog specjalny, często również logopeda. Diagnoza jest stawiana w oparciu o kryteria Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10.

Procedura diagnostyczna jest długotrwała, wieloetapowa i bardzo pracochłonna, gdyż uwzględnia wszystkie sfery rozwoju dziecka. Niezmiernie istotne jest by oceny diagnostycznej dokonywał zespół wielospecjalistyczny.
Na proces diagnozy autyzmu i zespołu Aspergera składa się:

• wywiad z rodzicami –pierwsze spotkanie rodziców z diagnostą, mające pomóc ustalić jak do tej pory przebiegał rozwój dziecka . Pytania zadawane podczas wywiadu odnoszą się zarówno do rozwoju fizycznego, komunikacji i zabawy, jak również relacji społecznych. Wywiad kliniczny ma charakter ustrukturalizowanej rozmowy i powinien być przeprowadzany pod nieobecność dziecka.
• analiza dokumentacji medycznej i psychologicznej dziecka- bardzo ważne jest by rodzice dostarczyli możliwie najobszerniejszą dokumentację medyczną, pedagogiczną, psychologiczną oraz materiały video zawierające nagrania niepokojących zachowań dziecka. W oparciu o nie zespół diagnostyczny dokonuje analizy niezbędnej na dalszym etapie badania dziecka.
• I obserwacja kierowana dziecka – jest to obserwacja pod kątem kryteriów diagnostycznych prowadzona przez psychologa oraz pedagoga specjalnego. Podczas obserwacji przeprowadza się próby dotyczące funkcjonowania poznawczego i komunikacyjnego dziecka oraz rozwoju zabawy. W miarę możliwości obserwacja powinna zostać przeprowadzona w ciągu jednej wizyty, ewentualnie może zostać podzielona na dwa krótsze spotkania.
• badanie lekarskie (psychiatryczne) – dalszym etapem jest spotkanie dziecka
  z doświadczonym w pracy z osobami z zaburzeniami rozwoju ze spektrum autyzmu lekarzem psychiatrą. Podczas tego spotkania ocenia się również stan somatyczny. Lekarz może zasugerować potrzebę uzupełnienia badań oraz dodatkowych konsultacji (badania neurologiczne, genetyczne, metaboliczne, okulistyczne, audiologiczne itd.).
• II obserwacja kierowana dziecka – to kolejne spotkanie z psychologiem lub pedagogiem, zazwyczaj odbywają się w połączeniu z diagnozą psychiatryczną.
• uzupełnienie niezbędnych arkuszy, omówienie wniosków – na tym etapie zespół diagnostyczny opracowuje pisemną opinię, uzupełnia diagnozę o opis poszczególnych objawów kryterialnych występujących lub niewystępujących u dziecka.
• przekazanie rozpoznania – to ostatni proces diagnostyczny. Podczas tego spotkania
  z rodzicami psycholog omawia wyniki poczynionych obserwacji, informuje
  o możliwościach dalszego postępowania terapeutycznego, a także wyjaśnia wszelkie wątpliwości

Pierwsze objawy autyzmu pojawiają się przed ukończeniem przez dziecko trzeciego roku życia. Czasami objawy autyzmu są na tyle dyskretne, że ujawniają się dopiero w późniejszym wieku. Diagnozę stawia zespół specjalistów, w skład którego wchodzą psychiatra, psycholog i pedagog specjalny, często również logopeda. Diagnoza jest stawiana w oparciu o kryteria Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10.

Im wcześniej zostanie rozpoczęta wszechstronna terapia tym większa szansa na poprawę funkcjonowania danej osoby. Prowadzone działania powinny być kompleksowe, systematyczne i dostosowana do indywidualnych możliwości i potrzeb. Niezbędne jest dbanie o ogólny stan zdrowia, gdyż dodatkowe choroby mogą znacząco pogarszać funkcjonowanie.

Program terapeutyczny powinien być kompleksowy i indywidualnie dostosowany do potrzeb danego dziecka, tak by jak najefektywniej wspierać jego rozwój. Należy pamiętać, że im wcześniejsza diagnoza i bardziej wszechstronna terapia tym większa szansa na poprawę funkcjonowania dziecka.

Im wcześniej rozpoczniemy kompleksową pracę z dzieckiem, tym większe efekty możemy osiągnąć. Jeśli zaczniemy pracę z dzieckiem w wieku 2,5. lat to z dużą dozą prawdopodobieństwa osiągniemy znacznie lepsze efekty, niż jeślibyśmy zaczęli pracę z tym samym dzieckiem np. w wieku lat 5. Stracony czas jest tu trudny do nadrobienia, dlatego też starajmy się maksymalnie efektywnie wykorzystać okres w którym dziecko jest szczególnie podatne na terapię.

Autyzm uznawany jest za złożony problem, dlatego też powinniśmy działać na wielu płaszczyznach. Wśród stosowanych interwencji jedną z najbardziej skutecznych stanowi odpowiednie postępowanie dietetyczne. Leczenie wymaga indywidualnego podejścia. Odpowiednio dobrana dieta (przy której ustalaniu wzięto pod uwagę indywidualne potrzeby danej osoby) bez wątpienia odgrywa kluczową rolę. Coraz więcej badań wykazuje, iż niewłaściwie skomponowana dieta, niedobory żywieniowe, alergie oraz nietolerancje pokarmowe, odmienność przebiegu niektórych procesów metabolicznych może wiązać się z wystąpieniem nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi, jak również zaburzeń rozwojowych w tym autyzmu zespołu Aspergera. Wprowadzenie na własną rękę najbardziej popularnych diet to bardzo uproszczony sposób postępowania, który może prowadzić do wielu pomyłek, dlatego też wprowadzając zmiany w diecie powinniśmy skonsultować się ze specjalistą.